Liệu có thể xây lại Nhà thờ Đức Bà Paris giống hệt như xưa nhờ bản scan 3D laser?

Được khởi công từ năm 1160 và phần nào hoàn thiện năm 1260, trong hơn 850 năm tồn tại, có thể khẳng định tòa Notre-Dame de Paris đã trở thành chứng nhân lịch sử không chỉ của những người dân thủ đô nước Pháp, mà còn cả của người dân châu Âu nữa. Nó sừng sững chứng kiến biết bao cuộc chiến, những ông hoàng lên ngôi, bệnh dịch càn quét châu Âu, hay những sự kiện được ghi vào sử sách. Không thiếu những lần Nhà thờ Đức Bà bị phá hủy, bôi bẩn nhưng rồi lại được trả lại nguyên trạng như những gì nó xứng đáng được hưởng, qua những lần cải tạo.

Và rồi, khi đang trong quá trình sửa sang với kinh phí 6 triệu Euro bắt đầu từ cuối năm 2018, ngọn lửa bùng lên và anh em đọc tin tức đều biết những gì đã xảy ra rồi.

Thế nhưng thời gian không đứng yên để người Pháp hay bất kỳ ai trên toàn thế giới tiếc thương công trình đã tồn tại hơn tám trăm năm. Họ chắc chắn đang bắt tay vào công việc tái tạo lại Notre-Dame. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố: “Nó [bị thiêu rụi và được xây dựng lại] là một phần của số phận, là định mệnh của nước Pháp, và sẽ là dự án chung của cả quốc gia trong nhiều năm tới. Và tôi sẽ theo đuổi mục tiêu đó đến cùng.”

Những tỷ phú giàu nhất nước Pháp cũng đã lên tiếng. François-Henri Pinault, chủ tịch tập đoàn hàng xa xỉ Kering tuyên bố sẽ bỏ 100 triệu Euro để xây dựng lại Nhà thờ Đức Bà. Ngay lập tức tỷ phú Bernard Arnault, chủ sở hữu tập đoàn LVMH (Moët Hennessy Louis Vuitton) cũng quyên góp 200 triệu Euro cho dự án này. Cho dù thiệt hại của Nhà thờ Đức Bà nghiêm trọng đến đâu, con người vẫn sẽ làm được, vì lịch sử đứng về phía chúng ta. Hãy lấy trường hợp của tòa tu viện Monte Cassino phía đông nam thủ đô Rome. Sau chiến dịch diễn ra năm 1944, nó bị phá hủy gần như hoàn toàn:

Nhưng rồi nó được xây dựng lại từ đống tro tàn:

Một ví dụ khác là nhà thờ Dresden Frauenkirche. Khi quân đồng minh tiến vào nước Đức, đây là những gì còn sót lại.

Và đây là tòa Dresden Frauenkirche của ngày hôm nay:

Một điều tuyệt vời là, công nghệ của thế kỷ XXI sẽ đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc tái tạo lại những đường nét và chi tiết của Notre-Dame de Paris, cụ thể hơn là công trình của giáo sư Andrew Tallon tại đại học Vassar, New York, Mỹ. Ông sử dụng công nghệ scan laser để tạo ra những file hình ảnh có độ chi tiết rất cao và dung lượng lớn, mô tả từng góc độ của nhà thờ hơn 800 năm tuổi. Giáo sư ngành lịch sử mỹ thuật tại trường đại học Columbia, Stephen Murray cho biết: “Liệu nó có giúp chúng ta xây dựng lại được nhà thờ không? Có, chắc chắn là có. Tôi nghĩ nó sẽ đóng vai trò cực kỳ quan trọng.”

Anh em có thể tham khảo thêm công trình của giáo sư Tallon bằng việc mua cuốn sách xuất bản năm 2013 của ông mang tên Notre-Dame de Paris, trong cuốn sách 192 trang đó có những hình vẽ 3D và hình chụp cực kỳ chi tiết mọi góc độ của tòa nhà.

Hai giáo sư Murray và Talon là những người đi tiên phong trong công tác bảo tồn những kiến trúc của nhân loại nhờ vào công nghệ số. Năm 2000, họ tạo ra bản scan laser đầu tiên của một nhà thờ có kiến trúc Gothic. Năm 2011, Murray và Tallon đồng sáng lập dự án mã nguồn mở Mapping Gothic France, với mục tiêu khám phá những mối liên hệ giữa các không gian kiến trúc của từng tòa nhà với tình hình địa chính trị và mối tương quan giữa những người xây dựng những tòa nhà với những người sử dụng chúng.

Tallon sử dụng công nghệ vượt trội là kết hợp cả bản scan bằng laser mỗi tòa nhà với hình ảnh panorama chụp tòa nhà để mô phỏng bề mặt của từng vật thể bên trong. Nhờ đó, theo đồng nghiệp của giáo sư Talon, ông có thể tạo ra những hình ảnh “giống hệt như tòa nhà chúng ta ngắm nhìn hàng ngày, từ đó giúp các sinh viên hiểu rõ hơn kiến trúc tòa nhà dựa vào những hình ảnh vô cùng đẹp mắt”.

Để làm được điều này, Tallon sử dụng một chiếc máy scan Leica Geosystems, cho phép sử dụng những chùm tia laser để đo đạc khoảng cách từ máy quét đến những điểm mà tia laser chạm vào. Khi lắp nó trên một chiếc tripod, ông có thể quét toàn bộ tòa nhà, tạo ra hàng tỷ chấm ánh sáng quét qua khắp công trình kiến trúc. Sau đó chỉ việc bật máy tính lên và nhìn những chấm ánh sáng đó tạo ra một mô hình 3D của công trình trên màn hình. Nghe thì dễ nhưng trong trường hợp của Nhà thờ Đức Bà, giáo sư Tallon phải đem máy scan đến những góc rất khó để quét, thậm chí đôi lúc là treo lơ lửng cả người lẫn máy quét trên trần nhà để hoàn thành công việc.

Đáng tiếc một điều, giáo sư Tallon đã mất tháng 11 năm ngoái khi ông vẫn còn đang dang dở dự án. Những người đồng nghiệp của ông, với sự trợ giúp của vợ ông, đang tiến hành nghiên cứu lượng dữ liệu thô khổng lồ mà vị giáo sư này tạo ra. Một trong số những lợi ích rất lớn của công trình mà giáo sư Tallon đem lại, chính là việc đưa tòa Nhà thờ Đức Bà Paris trở về nguyên trạng.

Theo lời của Tallon, bản scan 3D từ công nghệ quét laser của ông có thể chính xác tới phạm vi 5mm, nghĩa là vô cùng chi tiết. Ở Notre-Dame, ông đã quét hơn 50 khu vực khác nhau trong và ngoài tòa nhà, tạo ra hơn 1 tỷ điểm dữ liệu khác nhau, một con số khổng lồ. Thậm chí nó chính xác tới mức giáo sư Tallon phát hiện ra những cột trụ của nhà thờ nằm ở vị trí không đều nhau vì được xây dựng trên nền những công trình đã tồn tại trước đó. Nỗ lực xây dựng lại Notre-Dame cũng sẽ trở nên dễ dàng hơn khi dựa vào những dữ liệu quý giá này, các chuyên gia có thể nhận định khu vực nào sử dụng vật liệu gì, số đo ra sao.

Trong khi đó, Ubisoft cũng từng sử dụng công nghệ để tái tạo Notre-Dame trong game Assassin’s Creed Unity, và cho phép nhân vật trong game leo trèo gần như mọi ngóc ngách của nhà thờ lớn. Họa sỹ môi trường của dự án AC Unity khi ấy là Caroline Miousse đã phải bỏ ra vài năm để nghiên cứu từng chi tiết của Nhà thờ Đức Bà. Cô đã phải chụp rất nhiều bức ảnh chất lượng cao để tạo ra một phiên bản ảo của Notre-Dame hoàn hảo nhất, và làm việc với những họa sỹ texture vật thể để thể hiện đúng bề mặt từng viên gạch của nhà thờ. Đây là kết quả:

Theo ZDNet, Buzzfeed
Hình ảnh: National Geographic, Imgur, ArtGP, Peter Noyce, SassoniaTurismo​